نقل ارومیه و سوغتی های ارومیه

خوراکی ها نقل ارومیه نقل محبوب‌ترین و پرطرفدارترین سوغات ارومیه است. نقل از گذشته در میان ما ایرانی‌ها جایگاه خاصی داشته و در بسیاری از مواقع به‌جای قند در کنار چای مصرف می‌شده است. امروز بسیاری از نقل‌هایی که در سطح شهرها دیده می‌شود با دستگاه ساخته می‌شود، درگذشته ساخت نقل به روش سنتی کاری بسیار سخت بود. گل محمدی عطر و بویی خوش دارد و ما ایرانی‌ها در تهیه دوغ، ماست و بسیاری از خوراکی‌های دیگر از آن به‌عنوان یک اسانس خوش‌بوکننده و طعم‌دهنده استفاده می‌کنیم. طرز تهیه نقل گل محمدی هم شبیه به تهیه نقل بیدمشک است با این تفاوت که در مرحله مزه‌دار کردن از گل‌های خشک‌شده محمدی استفاده می‌شود و ظاهری بسیار زیبا و وسوسه‌کننده دارد. حلوای هویج ارومیه حلوای هویج، از سوغاتی‌های محبوب ارومیه است. حلوای هویج از گردو، شیره انگور و هویج درست می‌شود. مردم ارومیه از حلوای هویج به‌عنوان خوراکی ویژه شب یلدا استفاده می‌کنند و تهیه این خوراکی در شب یلدا در سایر شهرهای استان آذربایجان غربی هم رواج دارد. اگر به ارومیه سفر کردید حتما حلوای هویج را امتحان کنید.حلوای گردو یکی از لذیذترین خوراکی‌های ارومیه است. حلوای گردو به جهت داشتن گردو و شیره انگور طبعی بسیار گرم دارد به همین دلیل استفاده از آن در شب‌های سرد بسیار مرسوم است. برای تهیه حلوای گردو، در یک دیگ مسی شیره انگور، گلوکز و شکر را حرارت می‌دهند و بعد از اینکه مواد به جوش آمد، گیاه چوبک را به آن می‌افزایند و به مدت دو تا سه ساعت در دستگاه مخصوصی هم می‌زنند تا سفت شود و در پایان مغز گردو و پسته را به آن اضافه می‌کنند. شهرت و محبوبیت این حلوا به حدی است که علاوه بر مصرف این حلوا در ارومیه مقدار بسیاری از آن به دیگر نقاط ایران صادر می‌شود و به‌عنوان یک سوغات محبوب از شهر ارومیه موردتوجه بسیاری از مردم است. عرقیات ارومیه استان آذربایجان غربی یکی از خوش آب و هوا ترین استان‌های ایران است که به دلیل مساعد بودن آب و هوای این منطقه گیاهان دارویی و کوهی زیادی در این منطقه پرورش داده می‌شود. از بسیاری از گیاهان دارویی و کوهی عرقیجات تهیه می‌شود که این عرق‌ها برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مفید و مؤثر است. از معروف‌ترین عرقیات ارومیه می‌توان به عرق بیدمشک و بادرنجبویه اشاره کرد. از دیگر عرقیجات مفید این منطقه می‌توان به عرق بهارنارنج، گلاب، بومادران، برگ بید، برگ گردو، بابونه، پونه، ترخون، پیچک، خاکشیر، شاتره، شوید، شنبلیله، گل‌گاوزبان، کلپوره، کیالک، کاکوتی، کاسنی، کرفس، مرزه، نسترن، کاهو، هندوانه کوهی، یونجه و هفت گیاه اشاره کرد.عرق بیدمشک و بادرنجبویه، از محبوب‌ترین و فراوان‌ترین عرقیات ارومیه است که بد نیست نگاهی کوتاه به خواص این عرق‌ها بیندازیم: عرق بیدمشک بیدمشک گیاهی است که به فراوانی در آذربایجان غربی یافت می‌شود و در بسیاری از زمینه‌ها از آن استفاده می‌شود. از عرق بیدمشک برای معطر کردن غذا، شربت استفاده می‌شود. ازجمله خواص دارویی عرق بیدمشک می‌توان به درمان سرگیجه، کم‌خونی و تقویت قلب اشاره کرد. عرق بادرنجبویه بادرنجبویه داروی موردعلاقه ابوعلی سینا بود که جهت تقویت قلب و انبساط روح تجویز می‌کرده است. استفاده از بادرنجبویه به‌عنوان داروی ضدافسردگی در قرن هفدهم رواج داشته است. آزمایش‌های جدید بر روی حیوانات نشان می‌دهد که این گیاه همانند یک داروی مسکن بر روی دستگاه عصبی مرکزی عمل می‌کند و به همین دلیل آرام‌بخشی مؤثر است. از بادرنجبویه برای درمان ضایعات ویروس مثل تبخال هم استفاده می‌شود. شیرینی‌های سنتی ارومیه شیرینی‌های ارومیه قدمت بسیاری دارد و از گذشته در ارومیه افراد به پخت شیرینی مشغول بودند، ولی امروز به‌صورت کارگاهی پخته می‌شود. ازجمله شیرینی‌های سنتی ارومیه می‌توان به لوزانک، تنور شیرینی سی، سوجوق، تره حلوا، دوشاب حلوا و نسا حلوا اشاره کرد. لوزانک لوزانک یا باستخ در زبان محلی ارومیه، شیرینی است که از شیره انگور، نشاسته، گلاب و آب تهیه می‌شود و در ظاهر به مسقطی شباهت دارد. برای تزئین لوزانک از مغز پسته و گردو استفاده می‌شود. تنور شیرینی سی در تهیه این شیرینی، از ماست و آرد استفاده می‌شود. پس از مخلوط کردن ماست و آرد به شیرینی شکر اضافه می‌شود و بعد از فرم دادن به خمیر روی آن تخم‌مرغ زده و در تنور می‌گذارند و این شیرینی انتخاب خوبی به‌عنوان سوغات است. سوجوق سوجوق از شیرینی‌های خوشمزه ارومیه است. برای تهیه سوجوق از شیره انگور و نشاسته و گلاب استفاده می‌شود. پس از مخلوط کردن این مواد خمیری حاصل می‌شود که داخل آن را بامغز گردو پر می‌کنند، سپس به‌صورت نواری گرد به آن شکل می‌دهند، به قطعه‌های کوچک برش می‌زنند و با پودر نارگیل آن را تزئین می‌کنند. نان‌های سنتی خوراکی‌های خوشمزه ارومیه تمامی ندارد، یکی از لذیذترین خوراکی‌ها و سوغاتی‌های ارومیه، نان‌های سنتی این شهر است. ازجمله نان‌های سنتی ارومیه می‌توان به تنوره چره، یخاچره، ارده، جزلا چره و تاواچره اشاره کرد. تنور چره نانی سنتی است که در بسیاری از روستاهای آذربایجان پخته می‌شود. ازجمله مواد استفاده‌شده در این نان می‌توان به چره آرد گندم، نمک و آب اشاره کرد. یخاچره نانی است که از ترکیب آرد گندم و شیر تهیه می‌شود و روی آن را با زرده تخم‌مرغ آغشته می‌کنند. نان ارده، از ترکیب آرد و شیر و خمیر نان به وجود می‌آید. پس از ترکیب مواد و تقسیم خمیر به قطعات کوچ روی آن را با زرده تخم‌مرغ می‌پوشانند و سپس آن را در روغن سرخ می‌کنند. جزلا چره نانی است که از ترکیب آرد و کمی پیاز و دنبه پخته می‌شود. و اما نان تاواچره، این نان لذیذ از ترکیب آرد گندم، آب و گردو تهیه می‌شود. صنایع‌دستی در کنار خوراکی‌های خوشمزه ارومیه، نباید صنایع‌دستی زیبای این شهر را فراموش کرد. صنایع‌دستی ارومیه کم نیستند و ازجمله آن‌ها می‌توان به گلیم، معرق، سفالگری، جاجیم، منجوق‌دوزی، وسایل چوبی، رنگرزی و چاپ‌های سنتی و منبت‌کاری اشاره کرد. فرش  ارومیه را می‌توان به‌عنوان یکی از قطب‌های فرش دست‌باف ایران شناخت که سهم زیادی از صادرات فرش کشور متعلق به این منطقه است. در میان شهرهای استان‌های آذربایجان غربی خوی، ارومیه، تکاب، بوکان، شاهین‌دژ و میاندوآب در زمینه بافت فرش نفیس پیشرو هستند، اما در این میان فرش ریز ماهی و افشار آهنین شهرهای خوی و تکاب به دلیل ظرافت و استحکام بالا شهرت زیادی دارند و حتی در سطح بین‌الملل هم شناخته‌شده است. ازجمله شاخص‌ترین ویژگی‌های فرش دستباف آذربایجان غربی رنگ و طرح آن است، که علاوه بر ثابت بودن زیباست. ظریف‌کاری یکی از رایج‌ترین صنایع‌دستی ارومیه ظریف‌کاری بر روی چوب است. در این هنر زیبا بر اساس یک طرح مشخص قطعات چوب را بر روی شی‌ء توسط چسب قرار می‌دهند و مراحل انجام این کار شباهت بسیاری با منبت‌کاری دارد. چوب مورداستفاده در ظریف‌کاری چوب درخت سنجد، گلابی، گردو، صنوبر و سرو است. رودوزی رودوزی از شاخه‌های هنر سوزن‌دوزی است که برای ایجاد آن روی پارچه ساده را به‌وسیله نخ‌های ابریشمی رنگی می‌پوشانند و ایجاد طرح بر روی این پارچه‌ها بیشتر یک طرح و نقشه‌های ذهنی است. این کار توسط زنان و دختران خانه‌دار در کنار کارهای روزمره برای پر کردن اوقات بیکاری انجام می‌شود. پیکرتراشی پیکرتراشی در ارومیه هنر ایجاد مجسمه‌های از جنس چوب است. درواقع پیکرتراشی همان هنر ساخت مجسمه‌های سنگی  یا چوبی است که از قرن‌ها پیش رایج بوده است. قدمت این هنر در ایران بسیار قدیمی است، چرا که در آثار تخت جمشید نیز از نقش برجسته تا مجسمه می‌توان شاهد بود. رنگرزی و چاپ‌های سنتی کلیه فرآورده‌هایی که به‌وسیله قلم‌مو، قالب و شابلون رنگ‌آمیزی می‌شود و پذیرای نقش می‌شود جزو چاپ‌های سنتی به‌حساب می‌آیند، البته در آذربایجان غربی عمدتا در زمینه رنگرزی فعالیت می‌کند و ازجمله شهرهای فعال در این زمینه می‌توان به ارومیه اشاره کرد. صنایع چوبی ارومیه